Lễ hội Hang Bua là một lễ hội truyền thống tiêu biểu của người Thái ở huyện Quỳ Châu, Nghệ An, diễn ra vào đầu năm mới. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, cầu mong mùa màng tốt tươi và cuộc sống no ấm, lễ hội còn là dịp để gìn giữ và tôn vinh những giá trị văn hóa dân gian thông qua các nghi lễ cổ truyền, trò chơi dân gian, hoạt động văn nghệ và ẩm thực đặc sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
Bài viết này là cẩm nang toàn diện nhất, sẽ cùng bạn khám phá từ A-Z về Lễ hội Hang Bua từ lịch trình chính thức, địa điểm tổ chức, những hoạt động không thể bỏ lỡ cho đến những kinh nghiệm thực tế nhất để có một chuyến đi trọn vẹn và đáng nhớ.
1. Thời gian tổ chức chính thức
Thời gian theo Âm lịch: Theo thông lệ, Lễ hội Hang Bua được tổ chức thường niên trong 3 ngày, từ ngày 19 đến ngày 21 tháng Giêng Âm lịch.
2. Địa điểm tổ chức
Địa điểm chính: Khuôn viên di tích danh thắng Hang Bua, thuộc bản Na Bè, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.
Lễ hội Hang Bua là sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai không gian đối lập: một không gian "Lễ" trang nghiêm, cổ kính, kết nối con người với thế giới tâm linh; và một không gian "Hội" tưng bừng, náo nhiệt, bùng nổ sức sống của núi rừng. Để cảm nhận trọn vẹn "linh hồn" của lễ hội, bạn nhất định phải trải nghiệm cả hai phần đặc sắc này.
Khi tiếng cồng, tiếng chiêng trầm hùng vang lên, cả không gian như lắng lại, nhường chỗ cho các nghi lễ cổ truyền được tiến hành một cách trang trọng dưới sự chủ trì của các thầy mo và những người cao tuổi uy tín trong Mường.
1. Lễ Khai quang (Mở cửa hang)
Đây là nghi lễ đầu tiên, mang ý nghĩa xin phép các vị thần linh, thổ địa cho dân làng được mở hội. Lễ vật dâng lên gồm gà trống, xôi, rượu, trầu cau... được bày biện trang trọng, thể hiện lòng thành kính sâu sắc. Thầy mo sẽ đọc bài cúng bằng tiếng Thái cổ, cầu mong một mùa lễ hội diễn ra tốt đẹp, bình an.
2. Lễ Rước kiệu
Một trong những hình ảnh ấn tượng nhất là đoàn rước kiệu dài hàng trăm mét, rực rỡ sắc màu của cờ hội và trang phục thổ cẩm truyền thống. Đoàn rước khởi hành từ đền thờ Mường Chiềng Ngam, đi qua những con đường bản làng để tiến về trung tâm lễ hội tại Hang Bua. Đây là một cuộc hành trình tâm linh, tái hiện lại con đường của tổ tiên, thể hiện sức mạnh đoàn kết của cả cộng đồng.
3. Lễ Đại tế
Diễn ra vào ngày chính hội, đây là nghi lễ quan trọng nhất. Trong không khí linh thiêng của hang động, trước bàn thờ chung, các vị chức sắc sẽ thực hiện nghi lễ tế trời đất, tế thần hang và các vị anh hùng đã có công dựng Mường, giữ bản. Bài cúng được đọc lên như lời thỉnh cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, người dân khỏe mạnh, bản làng yên vui.
Trái ngược với vẻ trang nghiêm của phần lễ, phần hội là một sân khấu khổng lồ của niềm vui, của những cuộc tranh tài và của sự giao lưu văn hóa sôi nổi.
1.Trò chơi dân gian và thi đấu thể thao truyền thống
Không khí lễ hội trở nên sôi động với các hoạt động thể thao dân gian như đấu vật, đẩy gậy, kéo co – nơi các vận động viên thể hiện sức mạnh và tinh thần thi đấu. Bên cạnh đó, trò ném còn thu hút người xem với sự khéo léo, chính xác, khi những quả còn sặc sỡ được ném qua vòng tròn treo cao, tượng trưng cho những ước mơ và hy vọng. Cuộc thi bắn nỏ cũng là điểm nhấn, tái hiện kỹ năng truyền thống gắn liền với đời sống săn bắn của cộng đồng.
2. Âm nhạc truyền thống và nghệ thuật biểu diễn
Phần hội không thể thiếu âm nhạc mang đậm bản sắc văn hóa địa phương. Những âm thanh quen thuộc của cồng chiêng, khắc luống, sáo pí pặp vang lên trong không gian núi rừng, tạo nên bầu không khí rộn ràng. Điệu múa xòe truyền thống được tổ chức để gắn kết cộng đồng và chào đón du khách, thể hiện tinh thần thân thiện và cởi mở.
3. Tôn vinh vẻ đẹp và tài năng
Cuộc thi “Người đẹp Hang Bua” là một hoạt động được chú ý trong khuôn khổ lễ hội. Các thí sinh là những thiếu nữ dân tộc Thái, không chỉ trình diễn trang phục truyền thống mà còn giới thiệu những nét đặc sắc về văn hóa địa phương, kỹ năng thêu dệt thủ công, góp phần quảng bá bản sắc văn hóa dân tộc.
4. Không gian ẩm thực và sản vật địa phương
Khu vực ẩm thực và mua sắm mang đến trải nghiệm phong phú cho du khách. Những món ăn đặc trưng như cá nướng, gà nướng, cơm lam hay rượu cần là điểm dừng chân không thể bỏ qua. Ngoài ra, các gian hàng còn bày bán sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm và các đặc sản vùng cao, phục vụ nhu cầu mua sắm và làm quà lưu niệm.
Để có một chuyến đi thuận lợi và trọn vẹn, việc chuẩn bị kỹ lưỡng là vô cùng cần thiết. Dưới đây là toàn bộ kinh nghiệm thực tế từ việc di chuyển, lưu trú, ăn uống cho đến lịch trình gợi ý.
Quãng đường từ TP. Vinh đến trung tâm huyện Quỳ Châu khoảng 140km. Bạn có thể lựa chọn các phương tiện sau:
a. Phương tiện cá nhân (Ô tô, Xe máy)
b. Xe khách
Đây là lựa chọn thuận tiện cho du khách không có phương tiện riêng. Các nhà xe chạy tuyến Vinh - Quỳ Châu chủ yếu xuất phát từ Bến xe Bắc Vinh.
Do lượng khách đổ về dịp lễ hội rất đông, bạn bắt buộc phải đặt phòng trước ít nhất 1-2 tuần. Các lựa chọn lưu trú tập trung chủ yếu ở Thị trấn Tân Lạc (cách Hang Bua khoảng 7-10km).
a. Khách sạn / Nhà nghỉ tại Thị trấn Tân Lạc
b. Homestay (Trải nghiệm văn hóa bản địa)
Đến Quỳ Châu mà không thưởng thức ẩm thực của người Thái thì quả là một thiếu sót lớn.
a. Các món không thể bỏ lỡ:
b. Địa điểm thưởng thức: Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các món này tại các quán ăn ở Thị trấn Tân Lạc hoặc thưởng thức ngay tại các gian hàng ẩm thực được dựng lên trong khu vực lễ hội.
Ngày 1: Khám phá Phần Hội (Thứ Bảy)
Ngày 2: Trải nghiệm Phần Lễ (Chủ Nhật)
Để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của lễ hội, việc tìm hiểu về cội nguồn và giá trị tâm linh của nó là vô cùng quan trọng.
Truyền thuyết của người Thái kể lại rằng, thuở xa xưa, vùng đất này bị một con rồng 7 đầu (Tua Nguak) từ dưới nước lên quấy phá, bắt người và gia súc, gây nên cảnh lầm than. Có một chàng trai dũng sĩ tên là Ainh vá (Ông Vua) đã đứng lên kêu gọi trai tráng trong Mường bản, chiến đấu dũng cảm với ác long suốt nhiều ngày đêm.
Cuối cùng, chàng đã tiêu diệt được quái vật, nhưng vì kiệt sức, chàng cũng hóa đá trong hang để đời đời bảo vệ sự bình yên cho dân làng. Hang đá nơi chàng hóa thân chính là Hang Bua ngày nay.
1. Vào cửa tham quan Lễ hội Hang Bua có mất vé không?
Thông thường, việc vào khu vực chung của lễ hội là miễn phí. Tuy nhiên, có thể có phí gửi xe hoặc vé tham quan riêng vào bên trong lòng hang động.
2. Nên mặc trang phục gì khi đi lễ hội?
Ưu tiên trang phục thoải mái, dễ vận động. Nếu tham dự phần lễ, nên chọn đồ lịch sự. Bạn cũng có thể thuê trang phục truyền thống của người Thái tại đây để chụp ảnh.
3. An ninh tại lễ hội có đảm bảo không?
An ninh được đảm bảo bởi lực lượng chức năng địa phương. Tuy nhiên, do đông người, bạn nên tự bảo quản tài sản cá nhân cẩn thận.
4. Ngoài Hang Bua, Quỳ Châu còn điểm tham quan nào khác không?
Bạn có thể kết hợp tham quan các bản làng văn hóa dân tộc Thái, khám phá Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt hoặc đến các làng nghề dệt thổ cẩm.
5. Thời tiết tháng Giêng ở Quỳ Châu như thế nào?
Thời tiết khá dễ chịu, ngày có nắng ấm, đêm và sáng sớm se lạnh. Thỉnh thoảng có thể có mưa xuân.
Lễ hội Hang Bua không chỉ là một điểm đến du lịch mùa xuân, mà còn là một hành trình sống động về với cội nguồn văn hóa, nơi mỗi du khách đều có thể cảm nhận được "phần hồn" của núi rừng và tình người ấm áp của đồng bào Thái. Nếu bạn đang muốn tham quan nghỉ dưỡng thì đây chính là địa điểm lý tưởng nhất.
Bạn cần đăng nhập hoặc đăng ký để đánh giá và bình luận.
Những bài viết cùng chủ đề có thể bạn quan tâm
Những bài viết cùng chủ đề có thể bạn quan tâm
